‘Kolyma’ van Tom Rob Smith

De Britse auteur Tom Rob Smith debuteerde vorig jaar met het sublieme Kind 44. Daarin volgt hij Leo Demidov, een jonge officier van de gevreesde MGB, die gewend is om blindelings bevelen op te volgen. Ordehandhaving en het ontmaskeren van staatsgevaarlijke dissidenten staan immers bovenaan de prioriteiten van het meedogenloze Stalinregime, waarin elk verkeerd woord of gebaar kan resulteren in spoorloze verdwijning of dwangarbeid in Siberië. Wanneer deze Leo met een seriemoordenaar geconfronteerd wordt, die al meer dan 40 kinderen omgebracht heeft, staat hij voor de moeilijke keuze: blijven gehoorzamen of zijn geweten volgen. De auteur zat ondertussen niet stil en breide reeds een vervolg aan kind 44. The secret speech, in het Nederlands uitgegeven als Kolyma, gaat van start kort na Stalin’s dood. De zogenaamde ‘geheime rede’ van zijn opvolger Chroesjtsjov geraakt verspreid en resulteert even in een omgekeerde wereld. Iedereen die ooit aan de terreur van Stalin meegewerkt heeft voelt zich nu bedreigd en loopt risico op wraakacties van de slachtoffers. Ook Leo blijft natuurlijk niet buiten schot. Daarbij komt nog dat Leo en zijn vrouw Raisa uit gewetenswroeging twee meisjes geadopteerd hebben (zie laatste deel van Kind 44). De ouders van Zoya en Elena werden met medewerking van Leo vermoord. Kunnen ze hem die daad ooit vergeven? De auteur neemt ons op sleeptouw naar een transportschip voor gevangenen, een Goelagkamp, de criminele onderwereld van Moskou en tenslotte naar Boedapest, waar de Hongaarse opstand van 1956 volop bezig is. De historische context maakt het interessant, we krijgen op een heel aangename manier een belangrijk stuk geschiedenisles voorgeschoteld. Kolyma is echter niet van hetzelfde niveau als Kind 44. De hoofdpersonages trotseren hier aan de lopende band helse situaties en ontsnappen nogal vaak op het nippertje aan de dood, wat de geloofwaardigheid niet ten goede komt. Dit doet soms wat denken aan een Indiana Jones of James Bondverhaal. Ook de bendeleidster Fraera wordt grotesk neergezet in al haar demonische verdorvenheid. Storende drukfouten en slordigheden in de vertaling (bvb. ‘vijf jaar later’ op pag. 297 moet zijn: ‘vijf maanden later’) hadden vermeden kunnen worden door de uitgever! Toch blijft Kolyma voor mij, ondanks deze tekortkomingen, één van de beste boeken die ik dit jaar gelezen heb. Daar is de sterke pen van Tom Rob Smith verantwoordelijk voor. Zijn stijl zorgt ervoor dat je niet kan stoppen met lezen. Alleen in het begin moest ik even op gang komen, de draad opnemen na het vorige boek was niet evident! Tijdens de achtervolging in de stinkende riool had ik het gevoel dat ik er zelf inzat, je ruikt en voelt het gewoon. En die intensiteit komt terug in het hele boek. Dus zeker een aanrader, deze Kolyma, maar lees vooral eerst Kind 44! En even terzijde: hier kan voor mij geen enkele Stieg Larsson mee concurreren!

De inventieve website van Tom Rob Smith

Bekijk onderstaand filmpje, waarin de auteur het heeft over ‘the secret speech’