Helemaal aan het eind van de lange muur van het commissariaat zagen ze een ijzeren poort, opengewerkt met vaardig gehamerd smeedwerk, waar al een vijftigtal mensen wachtten. Het merendeel zat met de rug tegen de muur en beschermde zich tegen de regen met grote stukken plastic, waaronder zich de silhouetten van vrouwen, mannen en kinderen aftekenden. [...]
‘We moeten er doorheen’, zei hij, met pijn in zijn hart naar Inga en de kinderen kijkend. En naar alle anderen die er stonden, liepen of zaten. Het groepje mensen deinde steeds verder uit. Het begin van 2001 had een rijke oogst aan rampen opgeleverd en dus ook aan mensen die probeerden zich te redden.
Albert Magomedov was werkzaam als arts, chirurg, patholoog/histoloog, dichter, schrijver, schilder, juwelenontwerper en onderminister van Volksgezondheid in de Sovjet-Russische republiek Tsjetsjenië. Vandaag woont hij in Maaseik en blijft er van dit alles niets over. Hij verwerkte zijn onmacht in De wet van de betekenis der dingen.
In Tsjetsjenië behoorde de auteur tot de hoger opgeleide klasse, meer bepaald de burgers die opgroeiden met de Russische taal en cultuur. Na de Perestrojka volgt grote instabiliteit in de regio met verschillende oorlogen. Albert en zijn familie vrezen voor hun leven en vluchten naar Turkije, maar ze voelen er zich niet goed bij. Op het moment dat het ernaar uitziet dat de rust in Tsjetsjenië terug is, keren ze huiswaarts. Maar al snel ervaren ze een groot wantrouwen, zowel tussen Russen en Tsjetsjenen als tussen diverse groepen Tsjetsjenen onderling. Zeker de té Russische intelligentsia wordt niet ontzien, de strenge Wahabistische islam scheert hoge toppen en het gezin slaat opnieuw op de vlucht. Deze keer belanden ze in België. Albert moet vaststellen dat heel zijn zorgvuldig opgebouwde aanzien als een kaartenhuisje in elkaar zakt. De worsteling met een onbekende taal, ongeldige diploma’s en vooral niets zinvols om handen leidt tot ernstige frustraties. Zijn asielaanvraag wordt uiteindelijk gehonoreerd maar tijdens de rit speelt hij wel zijn vrouw kwijt.
Dat en nog veel meer kunnen we nu lezen in De wet van de betekenis der dingen. Een dergelijke titel doet vermoeden dat het om een zwaar filosofisch traktaat gaat, maar dat is zeker niet het geval. De roman is voor iedereen vlot leesbaar en in een eenvoudige taal geschreven. Toch mogen we niet spreken van een ordinair autobiografisch vertelsel of ‘waar gebeurd verhaal’, zoals men dat zo mooi noemt. De roman kent een originele opbouw, waarbij twee verhaallijnen elkaar afwisselen. In eerste instantie is er het autobiografische relaas van Albert (in de roman Arno genoemd) dat aanvangt als hij in België arriveert na zijn vlucht uit het fictieve land Navrodia en waarin we volgen hoe hij samen met zijn gezin verwoede pogingen onderneemt om te integreren in een cultuur en taal die hem totaal vreemd zijn. Hij komt veel onbegrip en kilte tegen op deze moeizame weg, maar ook warme contacten en vriendschap. De tweede verhaallijn is verrassend. Telkens als Arno het niet meer ziet zitten, komen we ergens in de verre toekomst terecht in een soort van ‘fantasy’ universum. Een ridder gaat er het gevecht aan met gevaarlijke draken. Soms vond ik het niet aangenaam om de switch te maken. Mijn ongeduld werd op de proef gesteld, vermits ik graag wilde verder lezen over het wedervaren van Arno. Maar op het eind van het boek schuiven de twee verhaallijnen mooi in mekaar.
Albert Magomedov levert met De wet van de betekenis der dingen een fraai uitgewerkt literair statement af, dat tegelijk recht naar het hart gaat door een opvallend krachtige, emotionele zeggingskracht. De auteur is niet aan zijn proefstuk toe. In zijn thuisland publiceerde hij al een roman en verschillende gedichtenbundels. Hij schreef ook zijn nieuwe boek in het Russisch. Voor de Nederlandse vertaling liet hij zich bijstaan door Stefan Roumen, een collega uit de Kringwinkel, die de Russische taal nauwelijks machtig is. Nu ben je zeker benieuwd hoe hij dit klaarspeelde. Lees het hier!
Meer informatie over de auteur (interview, foto’s van zijn schilderijen en achtergronden over Tsjetsjenië) vind je op de website van vertelpunt via deze link.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten